COVID-19 пандемиясына байланыштуу жалпыга маалымдоо каражаттарынын (ЖМК) кызматкерлерине окутуулар көбүнчө онлайн өтүп келатат. Сурамжылоого катышкандардын көпчүлүгү окутуулар ЖМК кызматкерлеринин кесипкөйлүгүн арттырарын белгилешти.
«АКИпресс» интернет-басылмасынын Оштогу кабарчысы Бексултан Мамытов жумушка байланыштуу окутууларга катышууга кээде мүмкүн болбой калганын айтат:
«Окутуулар болуп турат. Бирок, катышууга бизде убакыт жок болуп калат. Ош шаарында кыргыз тилинде өткөнү ыңгайлуу. Зарылдыгы абдан жогору. Мен жаңы интернет сервистерин үйрөнүүгө муктажмын. Өз алдымча үйрөнүүгө аракет кылдым, көп сервистерди үйрөндүм. Бирок, дагы да керек деп ойлойм», – деди Бексултан Мамытов.
«7-каналдын» кабарчысы Роза Акматжанова маалыматты тактоо, ачык маалыматтардан пайдалануу боюнча окутуулар зарылдыгын, көптөгөн ЖМКлар маалыматты тактабастан туруп таратып жатканын белгиледи:
«Көпчүлүк журналисттер тактоо дегенде пресс-кызматтан гана тактайт, башка жолдорун билишпейт. Мисалы, Ошто көмүр кени боюнча чырда кен кимге катталганын юстициядан текшерип, төккөн салыктары боюнча документ жүзүндө териштиргендер аз болду. Көп учурда респонденттин сөзү менен гана маалымат берилип калат экен. Балким журналисттер тактоо жолдорун билишпейт, же ачык маалыматтарды колдонууда кыйналышат. Мисалы, мен юстиция, салык кызматы, мамлекеттик сатып алуулар боюнча сайттардан өз алдынча маалымат тактай албайм. Дайыма тааныш адистерден жардам сураганга туура келет», – дейт Роза Акматжан кызы.
Маалыматты текшерүүнүн ыкмаларын үйрөтүү зарылдыгын «Нур» телеканалынын кабарчысы да баса белгиледи:
«Жаш журналисттер келип иштеп жатышат. Ачык булактардан маалыматтарды табуу, фактчек боюнча окутуулар болсо абдан жакшы эле. Тренингдерге мен да катышууну каалайм. Окутуулар онлайн болсо деле, тренердин көрсөтүп бергенин тажрыйбалап көрүп, кайра-кайра кайталап жасап, үйрөнмөкпүз», – дейт Даткабек Шабданбеков.
Ал эми topsport.kg сайтынын түштүктөгү кабарчысы Сезимай Жунусова журналисттерди сабаттуулукка жана талдоо материалдарды даярдоого үйрөтүү маанилүү дейт:
«Окурман макаладан маалымат эле эмес, туура жазууну да үйрөнөт. Бир эле сүйлөмдө кайталанган сөздөр кездешет. Бул журналисттин сөз байлыгы аз жана тажрыйбасына көз каранды. Журналисттер көп тил билгени жакшы. Окутуулар орусча өтүлүп, журналист түшүнбөсө, элге эч нерсени жеткире албайт. Ошондой эле, Ошто аналитикалык материал даярдаган журналисттер аз», – дейт Сезимай Жунусова. Ал окутуулар оффлайн өтүп, жандуу окуп, пикир алышканды туура көрөт.
Облустук, өзбек тилинде чыккан «Ош садоси» гезитинде 6 кызматкер иштейт. Алар гезитти даярдап, элге таратуу менен бирге эле интернет сайтты да иштетишет. Гезиттин башкы редактору Сохиба Шакирова сайт жасоо жана жасалгалгалоо боюнча окутуулар зарылдыгын айтты:
«Бизге SММ (cоцтармактардагы маркетинг) боюнча үйрөтүлсө жакшы болмок. Гезиттин сайтын ачканбыз. Абдан көйгөйлөр болуп жатат. Сайтыбыз иштебей калганда адисти чакырсак, ар келгенде 2 миң сомдон акы сурап, абдан жүдөп жатабыз. Сайтты ачканда эле рекламалар көрүнө тургандай кылып, рекламаны өзүнчө-өзүнчө кылыш керек болуп жатат. Реклама менен иштөөнү үйрөнгүбүз келет. Өз алдымча үйрөнүп иштеп жатам, SММди билүү абдан керек экен. Ютуб-канал ачып иштетүүнү да үйрөнүү зарыл. Гезит үчүн маалымат топтоп жүргөндө биз эл менен жолугуп, сүрөткө тартып, видео, үн жаздырып келебиз. Ютуб-каналыбыз болбогону үчүн видео менен аудио өзүбүздө калып калат. Эгер Ютуб-каналга видео, үн, статьяны коштоп койсок, натыйжалуу болмок», – деди Сохиба Шакирова.
Башкы редактордун айтымында, акы төлөө менен өтүлгөн окутууларга катышууга мүмкүн болбой келет:
«5-10 миң каражат сарптап катышып келүүгө шартыбыз туура келбейт. Биздин айлык акыбыз 5 миң сомдон. Андан налогго, соцфондго кармалып, колубузга тийгени 4200 сомдун тегереги. Сайтка реклама коюп, Ютуб-канал менен иштесек деп аракет кылып жатабыз. Сайтыбызга реклама коюп аз-аздан каражат таап жатканыбыз менен натыйжасы азыраак болууда. Абдан жакшы өздөштүрө албай жатабыз», – деди Сохиба Шакирова.
Оштогу ЖМК кызматкерлеринин басымдуу бөлүгү жумушка таасир тийгизбеши үчүн окутуулар дем алыш күндөрү өтсө, же онлайн окутуулар иш күндөрү кечинде болуп турса деген каалоолорун билдиришти.
Гүлзат Газиева,
«Журналисттер» коомдук бирикмесинин Оштогу өкүлү